Het spotten van een jaguar (Panthera onca) in het wild is een ervaring die hoog op de lijst staat van elke avontuurlijke reiziger en wildlife liefhebber. Jaguars spotten in Brazilië is dan ook een unieke kans om deze indrukwekkende katten in hun natuurlijke omgeving te zien. Brazilië, met zijn uitgestrekte en diverse natuur, heeft verschillende plekken waar jaguars leven. In het Amazonegebied bijvoorbeeld, dat zich uitstrekt over een groot deel van het land, kunnen jaguars zich goed verstoppen in de dichte jungle, waardoor je ze daar niet zo snel zult zien. Ook in de Atlantische kustwouden komen ze voor, maar de kans om daar een jaguar te spotten is klein.
Maar geen enkele plek in Brazilië kan tippen aan de Pantanal als het gaat om het zien van jaguars. Dit grootste tropische moerasgebied ter wereld, gelegen in het westen van Brazilië, is een paradijs voor natuurliefhebbers. De combinatie van uitgestrekte wetlands, open graslanden en dichte bossen maakt het een perfecte leefomgeving voor jaguars. Dankzij de open landschappen en de overvloed aan prooidieren, is de Pantanal dé plek waar je niet alleen een glimp kunt opvangen van deze indrukwekkende katten, maar waar een ontmoeting bijna gegarandeerd is.
De jaguar
Jaguars zijn de grootste katten van Amerika en staan bekend om hun prachtige gevlekte vacht en krachtige bouw. Ze leven voornamelijk in de regenwouden van Zuid- en Midden-Amerika, waar ze een belangrijke rol spelen in het ecosysteem als top-roofdier. Jaguars zijn uitstekende zwemmers en jagen vaak langs rivieren en meren op een breed scala aan prooien, variërend van vissen en kaaimannen tot herten en tapirs. Ondanks hun kracht en schoonheid zijn jaguars vaak moeilijk te spotten vanwege hun schuwe en solitaire aard. Ze hebben een groot territorium en zijn vooral ’s nachts actief. Helaas worden jaguars bedreigd door habitatverlies en stroperij, wat hun aantallen heeft doen afnemen. Toch blijven ze een symbool van wilde schoonheid en kracht, en een ontmoeting met een jaguar in het wild is een onvergetelijke ervaring.
Porto Jofre, jaguarhoofdstad van Brazilië
De beste plek om jaguars te spotten in Brazilië is in de kleine nederzetting Porto Jofre, op zo’n 250 km ten zuiden van Cuiabá. Hier zitten verschillende aanbieders van jaguartours, en als je in het goede seizoen gaat heb je bijna gegarandeerd de kans om ze ook daadwerkelijk te zien! Zelf bezocht ik Porto Jofre tijdens mijn reis door de Pantanal en ik had het geluk om maar liefst 7 verschillende jaguars te zien!
Porto Jofre ligt direct aan Rio São Lourenço, een rivier die weer in verbinding staat met meerdere andere rivieren. De beste kans om jaguars te zien heb je tijdens een boottocht over de rivier, en dat is precies wat wij gedaan hebben!
De beste reistijd om jaguars te spotten in Brazilië
Als je op zoek wil gaan naar jaguars is het wel belangrijk om je bezoek aan Porto Jofre goed te timen. De Pantanal stroomt in het regenseizoen voor ongeveer 80% over. Dit maakt het droge seizoen, tussen juni en oktober, de beste tijd om jaguars te spotten in Brazilië.
Juni – juli
In juni en juli zullen er relatief weinig andere boten zijn. De waterniveaus zijn nog niet op hun laagste punt, maar laag genoeg voor goede mogelijkheden om wildlife te spotten. Het weer is over het algemeen droog en zonnig, met temperaturen tussen de 20 en 30 graden, maar je hebt ook kans dat het een stuk koeler is. Zorg dus wel dat je voldoende warme kleding bij je hebt. Het goede nieuws is ook dat je in deze periode weinig last zult hebben van muggen.
Augustus – half september
Tussen augustus en de eerste helft van september is het echte hoogseizoen gaande. De hoeveelheid boten is een stuk hoger. Je zult dus zeker niet de enige zijn die op zoek gaat naar jaguars. Dit heeft echter ook een heel groot voordeel: alle gidsen hebben de beschikking over een portofoon waarmee ze met elkaar in contact blijven. Als iemand een jaguar ziet laten ze het aan de andere gidsen zien. Je hebt dus een hele grote kans om in deze periode daadwerkelijk jaguars te zien.
Het weer is in deze periode warm, met temperaturen tussen de 24 en wel 40 graden. Je hebt nog steeds weinig kans op regen en ook de hoeveelheid muggen valt nog mee.
Half september – oktober
Van de tweede helft van september tot eind oktober heb je grotere kans op regen, voornamelijk in de middag. De temperatuur is net als in augustus en begin september nog steeds erg hoog. Vanwege de regen zal de vegetatie een stuk groener zijn, wat zorgt voor mooie plaatjes! Het is ook een hele goede periode voor het zien van vogels! Het nadeel is wel dat de hoeveelheid muggen een stuk hoger is dan tijdens de eerdere maanden van het droge seizoen. Ik kan dit zelf beamen want ik was er begin oktober.
Hoe kom je er?
Porto Jofre mag dan de beste plek zijn om jaguars te zien, het is wel een hele onderneming om er te komen. Toch zou het zonde zijn om je hierdoor te laten ontmoedigen. Er zijn verschillende manieren om er te komen:
De makkelijkste manier is natuurlijk om een complete tour te boeken, waar een transfer vanuit Cuiabá bij inbegrepen zit. Dit is wel meteen de duurste optie. Daarom raad ik aan om een auto te huren in Cuiabá en zelf naar Porto Jofre te rijden. Je rijdt dan onder andere over de Transpananeira. De Transpantaneira is een 147 km lange onverharde weg, die Poconé met Porto Jofre verbindt. Het rijden van deze route is al een waar avontuur op zich. Onderweg zie je een grote verscheidenheid aan dieren, zoals capibara’s, kaaimannen en tientallen verschillende vogelsoorten. Dit is een veel goedkopere optie, zeker als je besluit te gaan kamperen bij één van de lodges. Ik verbleef in Pantanal Jaguar Camp en betaalde €230 voor 2 nachten in een tent (inbegrepen), een jaguartour van een volledige dag en eten. Na veel uitzoekwerk bleek dit de goedkoopste optie om jaguars te spotten in Porto Jofre. Eventueel kun je overwegen om de bus te pakken vanaf Cuiabá naar Poconé, en dan vanaf daar gaan liften naar Porto Jofre. Op deze manier bespaar je ook nog op autohuurkosten.
De Transpantaneira, een avontuur op zich!
Als je besluit om zelf de Transpantaneira te gaan rijden, raad ik wel aan om goed het weer in de gaten te houden, en bij de lokale bevolking in Poconé te checken hoe goed begaanbaar de weg op dit moment is. Toen wij de weg aan het rijden waren ging het heel goed, tot het begon te regenen. We hebben verschillende keren bijna vastgezeten in de modder, tot het uiteindelijk echt een keer mis ging en we moesten gaan duwen. Daarnaast moet je over 122 bruggen rijden, die niet allemaal in de beste staat zijn. Het is dus wel belangrijk dat je aardig kunt rijden als je besluit om dit avontuur aan te gaan. Het grote voordeel is wel dat je alle tijd kunt nemen om de 147 km te rijden, en daarbij kunt genieten van alle dieren die je tegenkomt.
Op de Transpantaneira barstte het van de wildlife. We zagen ontzettend veel vogels, zoals de rosse tijgerroerdomp (Tigrisoma lineatum), jabiroe (Jabiru mycteria), chaco-chachalaca (Ortalis canicollis), roestrugmiersluiper (Formicivora rufa), kleine geelkopgier (Cathartes burrovianus), grijze ibis (Theristicus caerulescens), koerlan (Aramus guarauna), moerasbuizerd (Busarellus nigricollis), zwartrugwatertiran (Fluvicola albiventer), kuifhoenderkoet (Chauna torquata), kapreiger (Pilherodius pileatus) en nandoe (Rhea americana). Dit is al een flinke lijst, maar we zagen nog veel meer soorten. Absoluut een aanrader voor vogelliefhebbers dus!
Onderzoek naar jaguars
Alle jaguars in de omgeving worden al jaren gevolgd. Op basis van het vlekkenpatroon weten ze precies welke individuen wanneer en waar zijn gezien. Met onze tour werkten we dus indirect ook mee aan wetenschappelijk onderzoek. Aan het eind van de dag hadden we in totaal 7 verschillende jaguars gezien. Het gaat om de individuen Marcela (v), Rio (m), Patricia (v), Medrosa (v), Krishna (m), Kasimir (m) en Guaraci (m). Het bleef niet eens bij vluchtig spotten. Een aantal van de individuen waren heel relaxed en trokken zich totaal niks aan van al die nieuwsgierige toeschouwers. Ik heb hier zelfs mijn meest bijzondere lunch ooit genuttigd, terwijl 2 jaguars op de kade lagen te chillen.
Veel meer dan alleen jaguars
Naast de jaguars heb je natuurlijk een kans op het zien van veel meer diersoorten. Zo leven er onder anderen reuzenotters (Pteronura brasiliensis), capibara’s (Hydrochoerus hydrochaeris), zwarte brulapen (Alouatta caraya) en vele verschillende vogelsoorten zoals de groene dwergijsvogel (Chloroceryle aenea), zwaluwstaartwouw (Elanoides forficatus), zwartkapdonacobius (Donacobius atricapilla), geelsnavelkardinaal (Paroaria capitata), Amerikaanse schaarbek (Rynchops niger) en grote stekelkruin (Phacellodomus ruber).
Als ik terugdenk aan mijn avontuur in de Pantanal, kan ik niet anders dan iedereen aanraden om dit een keer in hun leven te doen. Jaguars spotten in Brazilië was voor mij een droom die uitkwam, en het heeft zelfs mijn verwachtingen overtroffen. De spanning van het zoeken, het moment van ontdekking, en het observeren van deze prachtige dieren in hun natuurlijke omgeving was een ervaring die ik nooit zal vergeten. Als je ooit de kans krijgt om naar de Pantanal te reizen, grijp die dan met beide handen aan. Het is een avontuur dat je leven verrijkt en herinneringen creëert die je voor altijd zult koesteren.
