Na een intensieve periode van twee weken in Kumasi zette ik mijn vrijwilligerswerk voort in Accra, de hoofdstad van Ghana. Hier kreeg ik de gelegenheid om samen te werken met de West African Primate Conservation Action (WAPCA), een toonaangevende non-profitorganisatie die zich richt op het behoud van bedreigde wilde dieren, met name primaten, in Ghana.
Over WAPCA en het Endangered Primate Breeding Centre
WAPCA zet zich in voor het behoud en herstel van kwetsbare diersoorten via opvang, onderzoek, educatie en fokprogramma’s. Een belangrijk onderdeel van deze inspanningen is het Endangered Primate Breeding Centre (EPBC) in Accra, dat onderdak biedt aan diverse bedreigde primatensoorten, waaronder de witkruinmangabey (Cercocebus lunulatus) en de roloway meerkat (Cercopithecus roloway).
Het EPBC werkt nauw samen met internationale fokprogramma’s, genaamd European Endangered Species Programmes (EEP’s). Deze programma’s worden gecoördineerd door dierentuinen in Europa en hebben als doel om bedreigde diersoorten in gevangenschap gezond en genetisch divers te houden. Dit gebeurt door dieren uit verschillende dierentuinen uit te wisselen, zodat inteelt wordt voorkomen en de populaties zo sterk mogelijk blijven. Op deze manier dragen EEP’s bij aan het behoud van diersoorten die in het wild met uitsterven worden bedreigd.
Voor het EPBC betekent deze samenwerking dat de witkruinmangabeys en de roloway meerkatten onderdeel zijn van een wereldwijd netwerk van fokprogramma’s. Door deze samenwerking kunnen fokdieren verplaatst worden tussen centra om genetische diversiteit te vergroten, wat cruciaal is voor het succes van het voortplantingsprogramma. Uiteindelijk is het doel om gezonde populaties op te bouwen die in de toekomst weer in het wild kunnen worden uitgezet, zodat deze bedreigde soorten een kans krijgen om in hun natuurlijke habitat te overleven.
Mijn rol en bijdragen binnen het Endangered Primate Breeding Centre
Tijdens mijn verblijf in Accra heb ik actief meegewerkt aan de dagelijkse verzorging en het welzijn van de primaten binnen het EPBC. Mijn werkzaamheden omvatten onder meer het assisteren bij het schoonmaken en voeren van de dieren, waarbij ik ook suggesties heb gedaan om de planning van deze routines efficiënter te organiseren. Dit draagt bij aan een gestroomlijnde werkwijze en voorkomt onnodige stress voor zowel de verzorgers als de dieren.
Daarnaast heb ik me ingezet voor het verbeteren van verrijkingsactiviteiten. Verrijking is essentieel om het natuurlijke gedrag van de dieren te stimuleren, hun mentale en fysieke welzijn te bevorderen, en verveling en gedragsproblemen te voorkomen. Door het aanbieden van gevarieerd speelgoed en voedselpuzzels die het natuurlijke foerageergedrag stimuleren, kunnen de primaten hun nieuwsgierigheid en probleemoplossend vermogen optimaal blijven ontwikkelen.
Kisttraining en gedragsobservatie: essentieel voor dierenwelzijn
Een belangrijk onderdeel van mijn werk was het ondersteunen bij kisttraining van een van de groepen witkruinmangabeys. Kisttraining is een positieve trainingstechniek waarbij dieren worden getraind om vrijwillig in een kist of transportbox te gaan, vaak door middel van beloningen zoals voedsel. Deze training is cruciaal voor het welzijn van de dieren, omdat het stress vermindert bij medische controles, verplaatsingen en andere noodzakelijke handelingen. Door dieren op een rustige en gecontroleerde manier te laten wennen aan het transporteren, kunnen ze veiliger en zonder dwang worden behandeld. Dit bevordert niet alleen hun gezondheid, maar maakt ook het werk van de verzorgers efficiënter en veiliger.
Verder heb ik geobserveerd en meegewerkt aan gedragsanalyses van de primaten, met speciale aandacht voor de roloway meerkatten. Door gedragspatronen nauwkeurig te bestuderen, kunnen verzorgers beter inspelen op de behoeften van de dieren en afwijkingen vroegtijdig signaleren. Dit is belangrijk om welzijnsproblemen te voorkomen en het foksucces te vergroten.
Tot slot heb ik ook praktische werkzaamheden uitgevoerd, zoals het schilderen en onderhouden van verblijven. Goed onderhouden en aantrekkelijke verblijven dragen bij aan een stimulerende leefomgeving en verbeteren het algehele welzijn van de dieren.
Mijn bijdrage aan het EPBC was daarmee divers en praktijkgericht, waarbij ik niet alleen mijn handen uit de mouwen stak, maar ook meedacht over verbeteringen in verzorging en dierenwelzijn. Zo kon ik een zinvolle rol vervullen binnen het team dat zich inzet voor het behoud van deze kwetsbare primaten.
Status van de fokprogramma’s en bedreigde soorten
Het fokprogramma voor de witkruinmangabeys verloopt voorspoedig. Er zijn verschillende sociale groepen die zorgvuldig worden gemonitord. Voor deze groepen bestaan plannen om toekomstige generaties uit te zetten in beboste reservaten. Een voorbeeld hiervan is het beboste verblijf dat WAPCA heeft opgezet in Kumasi Zoo. Dit toont hoop voor het herstel van deze soort in Ghana.
De situatie van de roloway meerkat is daarentegen uiterst zorgelijk. Met slechts een zeer kleine populatie in gevangenschap en weinig tot geen succesvol fokken in de afgelopen jaren, is deze soort extreem kwetsbaar. Het EPBC werkt samen met internationale partners om te zoeken naar oplossingen, waaronder mogelijke uitwisseling van dieren om de voortplantingskansen te vergroten.
Reflectie en vooruitblik
Mijn verblijf bij WAPCA in Accra bood een unieke kans om betrokken te zijn bij concrete natuurbehoudprojecten die echt verschil maken. De combinatie van praktische dierverzorging, gedragsobservatie en het meedenken over verbeteringen aan verzorgingsprocessen maakte mijn bijdrage waardevol voor het team.
Na deze periode vertrok ik naar het westen van Ghana, richting het Ankasa National Park, waar in het wild levende roloway meerkatten voorkomen. Ondanks de geringe kans om deze zeldzame dieren te zien, was het bijzonder om te werken in het gebied dat hun natuurlijke habitat vormt.
